Đèn cồn là dụng cụ gia nhiệt thường được sử dụng nhiều trong phòng thí nghiệm, có vai trò quan trọng trong những thí nghiệm cần gia nhiệt. Vậy đèn cồn là gì? Cách sử dụng đèn cồn như thế nào để đảm bảo an toàn và ngoài sử dụng để đun dung dịch, đèn cồn còn có những ứng dụng gì? Cùng VatTuLabHanoi tìm hiểu thông qua bài viết này.
Đèn cồn là gì?
Đèn cồn là một thiết bị đốt cháy sử dụng cồn làm nhiên liệu, thường được sử dụng trong các phòng thí nghiệm, trường học và một số ứng dụng dân dụng. Đây là một nguồn nhiệt đơn giản nhưng hiệu quả, giúp cung cấp ngọn lửa ổn định để đun nóng các chất hoặc thực hiện các phản ứng hóa học.
>>> Có thể bạn quan tâm: Đèn cồn thí nghiệm thủy tinh hãng Onelab
Đèn cồn thường có cấu tạo nhỏ gọn, dễ dàng sử dụng và an toàn hơn so với một số loại đèn đốt khác. Do đó, nó trở thành một công cụ không thể thiếu trong nhiều thí nghiệm khoa học.
Cấu tạo của đèn cồn thí nghiệm
Một chiếc đèn cồn thí nghiệm thường được cấu tạo gồm 3 bộ phận chính sau:
1. Bình chứa cồn:
- Chất liệu: thường được làm từ thủy tinh chịu nhiệt hoặc kim loại.
- Công dụng: chứa cồn lỏng để cung cấp nhiên liệu đốt cháy.
2. Tim đèn hay bấc đèn:
- Chất liệu: được làm từ sợi bông hoặc sợi vải.
- Công dụng: có nhiệm vụ hút cồn lỏng từ bình chứa lên để tạo lửa.
>>> Xem thêm: Tim đèn – Dây bấc đèn cồn chính hãng Onelab
3. Nắp đậy:
- Chất liệu: thường được làm từ nhựa chịu nhiệt, một số mẫu được làm từ kim loại.
- Công dụng: dùng để dập lửa sau khi sử dụng và bảo quản tránh cồn bay hơi.
Ngoài ra, một số mẫu đèn cồn còn có đi kèm giá đỡ, giúp cố định hoặc nâng cao vị trí đốt.
Các loại đèn cồn phổ biến
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại đèn cồn khác nhau, phục vụ cho nhiều mục đích sử dụng. Có thể chia thành 3 loại chính như dưới đây:
1. Đèn cồn thủy tinh
Đây là loại đèn phổ biến nhất, thường dùng trong phòng thí nghiệm. Đặc điểm của mẫu đèn này là bình chứa được làm từ thủy tinh trong suốt vì vậy có thể quan sát được lượng cồn bên trong. Tuy nhiên, do được làm từ thủy tinh nên dễ vỡ nếu vô tình làm rơi.
2. Đèn cồn kim loại
Mẫu đèn này có độ bền cao, khó bị nứt vỡ nhờ được làm từ chất liệu inox. Ngọn lửa từ loại đèn này cũng đều hơn và ít bị ảnh hưởng bởi gió. Thường được sử dụng ngoài trời. Nhưng mẫu đèn cồn này lại khó quan sát được lượng cồn còn lại trong bình.
3. Đèn cồn có thể điều chỉnh ngọn lửa
Đèn có thể điều chỉnh ngọn lửa được thiết kế thêm núm điều chỉnh bấc để có thể kiểm soát ngọn lửa to hay nhỏ. Mẫu đèn này thường có giá thành cao hơn 2 loại đèn trên.
Nguyên lý hoạt động của đèn cồn
Trong những thí nghiệm cần gia nhiệt, đèn cồn hoạt động dựa trên nguyên lý đốt cháy cồn để tạo nhiệt. Cồn lỏng trong bình chứa được tim đèn dẫn hút lên đầu bấc. Khi đầu bấc được đốt, cồn bốc hơi, tiếp xúc với oxi trong không khí và cháy tạo ra ngọn lửa có màu xanh nhạt, cung cấp nhiệt lượng cho phản ứng. Nhiệt lượng tỏa ra từ đèn cồn giao động từ 600 – 900°C, đủ để thực hiện các phản ứng cơ bản trong phòng thí nghiệm.
Phương trình hóa học:
- Phản ứng hóa học chính khi đốt cháy ethanol:
C2H5OH + 3O2 → 2CO2 + 3H2O + nhiệt
- Phản ứng đốt cháy methanol:
2CH3OH + 3O2 → 2CO2 + 4H2O + nhiệt
>>> Xem thêm: Giá đỡ 3 chân cho đèn cồn phòng thí nghiệm
Ứng dụng của đèn cồn
Đèn cồn có nhiều ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, cụ thể như sau:
1. Trong phòng thí nghiệm:
- Sử dụng để đun nóng hóa chất hoặc mẫu vật trong các thí nghiệm hóa học và sinh học.
- Tham gia vào các thí nghiệm chưng cất.
- Khử trùng dụng cụ thí nghiệm như que cấy vi khuẩn.
- Hỗ trợ tạo môi trường vô trùng trong một số nghiên cứu vi sinh.
2. Trong trường học, giáo dục:
- Được dùng trong giảng dạy môn Hóa học tại các trường học để giúp học sinh thực hành các phản ứng hóa học cơ bản.
- Hỗ trợ thí nghiệm về sự cháy và các hiện tượng hóa học khác cần yếu tốt nhiệt độ.
3. Trong đời sống thường ngày:
- Được sử dụng trong nấu ăn dã ngoại, cung cấp nguồn nhiệt khi không có bếp ga hoặc bếp điện.
- Làm nóng các dung dịch, vật liệu trong một số công việc thủ công, mỹ nghệ.
Hướng dẫn cách sử dụng đèn cồn và giá đun
Để đảm bảo an toàn khi sử dụng đèn cồn, bạn có thể tham khảo hướng dẫn sử dụng dưới đây!
1. Chuẩn bị dụng cụ:
- Đèn cồn: kiểm tra lượng cồn còn lại trong bình, kiểm tra bấc có sạch sẽ hay không để đảm bảo độ thấm hút cồn.
- Dung dịch cồn ethanol hoặc methanol có nồng độ ≥ 70%.
- Nắp đậy đèn cồn.
- Bật lửa hoặc hộp quẹt.
- Kẹp gắp, giá đỡ thí nghiệm nếu cần.
- Giá đun, tấm amiang cho những thí nghiệm cần đun nóng bình chứa, cốc chứa.
2. Cách sử dụng đèn cồn:
Bước 1: Đổ cồn vào đèn
- Mở nắp bình chứa và đổ một lượng cồn vừa đủ khoảng 2/3 bình.
- Tránh làm tràn hoặc đổ quá đầy, có thể gây nguy hiểm.
- Đậy kín nắp bình chứa sau khi đổ.
Bước 2: Kiểm tra bấc đèn
- Đảm bảo bấc đủ dài và đã thấm cồn.
- Nếu bấc khô, đợi vài phút để bấc hút cồn trước khi đốt.
Bước 3: Châm lửa
- Dùng bật lửa hoặc hộp quẹt để đốt đầu bấc.
- Lửa sẽ cháy với ngọn lửa màu xanh nhạt, không có khói.
- Nếu lửa quá nhỏ, hãy tắt đèn và kiểm tra lượng cồn hoặc điều chỉnh lại bấc.
Bước 4: Sử dụng đun nóng
- Đối với trường hợp đun nóng trong thời gian ngắn: đặt ống nghiệm, bình chứa dung dịch cách ngọn lửa khoảng 1-2 cm.
- Đối với trường hợp đun nóng trong thời gian dài: cần chuẩn bị giá đun và tấm amiang. Đặt đèn cồn vào chính giữa giá đun và đặt bình, cốc thí nghiệm và giữa tấm amiang. Lưu ý: giá đun có chiều cao phù hợp với chiều cao của đèn cồn, tấm amiang có đường kính phù hợp với đường kính giá đun.
3. Cách tắt đèn:
- Cách 1: dùng nắp đèn đậy trực tiếp vào tim đèn để ngọn lửa tự tắt do thiếu oxi.
- Cách 2: trong trường hợp không có nắp đèn, có thể dùng khăn ướt đậy lên ngọn lửa để dập tắt.
4. Lưu ý an toàn khi sử dụng:
- Làm sạch bề mặt trước khi sử dụng, tránh cồn vương vãi khi rót.
- Không thêm cồn khi đèn đang cháy.
- Không để đèn cháy quá lâu, đặc biệt là đèn thủy tinh vì dễ gây nứt bình.
- Không sử dụng đèn cồn gần nguồn lửa khác, hóa chất, vật liệu dễ cháy.
- Không dùng tay hoặc dùng miệng thổi để tắt đèn cồn.
- Đặt đèn cồn trên bề mặt bằng phẳng để tránh để nghiên đổ.
>>> Tham khảo: Lưới nung Amiang – Lưới tản nhiệt dùng cho đèn cồn
Ưu điểm và hạn chế của đèn cồn thí nghiệm
Dù được sử dụng nhiều trong phòng thí nghiệm nhưng đèn cồn cũng có những ưu điểm và hạn chế riêng.
1. Ưu điểm:
- Dễ sử dụng: Chỉ cần đổ cồn vào bình đúng cách và châm lửa.
- An toàn hơn so với đèn khí bunsen: Không tạo ra áp suất cao hay nguy cơ nổ.
- Chi phí thấp: Cồn là nhiên liệu rẻ và dễ kiếm.
- Nhỏ gọn, di động: thiết kế nhỏ gọn, không tốn quá nhiều diện tích, dễ dàng di chuyển giữa các vị trí khác nhau.
2. Hạn chế:
- Mức nhiệt sinh ra không cao: Không phù hợp để đốt nóng các chất cần nhiệt độ cao hơn 1000°C.
- Không điều chỉnh được ngọn lửa chính xác: Không thể thay đổi cường độ ngọn lửa dễ dàng như các loại bếp ga hoặc đèn khí.
- Tiêu hao nhiên liệu nhanh: Cồn là nhiên liệu bay hơi nhanh và dễ cạn.
Mua đèn cồn ở đâu?
Nếu bạn còn băn khoăn chưa biết mua đèn cồn ở đâu thì VatTuLabHanoi là gợi ý không thể bỏ qua. Với hơn 5 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dụng cụ, vật tư phòng thí nghiệm cùng đội ngũ tư vấn viên chuyên nghiệp, chắc chắn sẽ là bạn hài lòng. Ngoài đèn cồn, VatTuLabHanoi còn cung cấp phụ kiện như tim đèn, giá đỡ 3 chân, tấm amiang.
Thông tin liên hệ VatTuLabHanoi:
– Địa chỉ: Số 17, Liền kề 6, KĐT Đại Thanh, Tả Thanh Oai, Thanh Trì, Hà Nội.
– Website: vattulabhanoi.com
– Hotline: 0987.515.983 hoặc 0981.586.650
Bài viết này đã cung cấp thêm thông tin cho bạn về đèn cồn và cách sử dụng đèn cồn an toàn. Với ưu điểm nhỏ gọn, dễ sử dụng và giá thành rẻ, nó vẫn là lựa chọn tối ưu cho nhiều thí nghiệm và ứng dụng thực tiễn. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, người sử dụng cần tuân thủ các nguyên tắc khi thao tác với đèn cồn nhằm tránh các sự cố không mong muốn.